Sıdıka Rodop: “Mücevher tasarımında zamansızlık, işlevsellek, yenilikçilik kavramları biraradadır.”
Mücevher tasarımı konusunu merak edenler için ödül rekortmeni tasarımcımız Sıdıka Rodop ile görüştüm.. Önce ödüllerini bir bir sayayım:
De Beers Pırlantada Stil 2001 Tasarım Yarışması, Günümüz Modern Gelini İçin Gelin Pırlantaları 1.lik Ödülü,
De Beers 2000’li Yılların Pırlanta Tasarım Yarışması, 2000’li Yılların Kadını İçin Pırlanta Kategorisi 1.lik Ödülü,
De Beers 2000’li Yılların Pırlanta Tasarım Yarışması, Tarihi Türk Takıları ve 2000 Yılı Kategorisi 3.lük Ödülü,
De Beers 2000’li Yılların Pırlanta Tasarım Yarışması, Tarihi Türk Takıları ve 2000 Yılı Kategorisi Mansiyon,
De Beers Çağdaş Pırlanta Tasarım Yarışması, Modern Genç Kadın-Tektaş Kategorisi 1.lik Ödülü,De Beers Çağdaş Pırlanta Tasarım Yarışması, Düğün Seti Kategorisi 3.lük Ödülü,
De Beers Çağdaş Pırlanta Tasarım Yarışması, Modern Genç Kadın-Tektaş Kategorisi Mansiyon.
Mücevher tasarımcısı Sıdıka Rodop’u kendi ağzından tanıyarak başlayalım..
Bulgaristan doğumluyum. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’ndeki 4 yıllık eğitimimin ardından akademik kariyerimde Yüksek Lisans ve Doktora çalışmalarımı “Tasarım Eğitimi” üzerinde devam ettirdim. Halen aynı fakültede Endüstri Tasarımı, Görsel Anlatım Teknikleri ve Portfolyo Tasarımı dersleri vermekteyim. Kemerburgaz Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi’nde de Mücevher Tasarımı ve Form – Kompozisyon derslerini yürütmekteyim.
Mücevher tasarımıyla ilgili çalışmalarım uzun yıllara dayanıyor. Serbest tasarım çalışmalarımın yanı sıra mücevher firmalarına tasarım ve üretim konularında danışmanlık, kurum kimliği çalışmaları, atölye, showroom tasarım ve uygulaması, devamında katalog çalışmalarından sertifikalara, mücevher kutularına kadar devam eden sürecin bütün aşamalarını oluşturan çalışmalar yapmaktayım. Mücevher tasarımı ve tasarımda yeni trend oluşturma konularında seminerler vermekteyim.
Tasarım yarışması ve ödüllerinizden de bahseder misiniz?
Diamond: Nature’s Miracle (Pırlanta:Doğanın Mucizesi) DTC (Diamond Trading Company) Uluslararası Tasarım Yarışması çok farklı ve ilginçti. Yarışma iki aşamadan oluşuyordu. Tüm ülkelere açık olan yarışmaya 1500 ‘ün üzerinde tasarımcı katılmıştı. Aralarında Stella McCartney, Vivienne Westwood ve Christie’s temsilcisinin de bulunduğu bağımsız jüri, ilk elemenin ardından 119 finalist parça içerisinden 39 tanesini finalist olarak seçti.
Serginin ana teması malzemenin doğallığı üzerineydi… Doğallık mücevherle zaman zaman çatışabiliyor. Ancak doğayı ve doğallığı çağrıştıran papatyayı, papatya falı ile birleştirerek Seviyor mu? Sevmiyor mu? sorusunun cevabını pırlantalı bir broş tasarımında aradım. Çok farklı bir yaklaşım olarak değerlendirilen tasarımım diğer tasarımlar arasında kendini öne çıkardı.
De Beers’ in Türkiye’de düzenlemiş olduğu tüm yarışmalara katıldım ve tamamını kazandım. Yanısıra üçüncülük ve mansiyon ödüllerim de bulunmakta. Bunların dışındaki yarışmalarda jüri üyesi olarak yer aldım.
Üniversitede ders vermekten, özellikle de endüstri tasarımı dersleri vermekten her zaman zevk aldım. Akademik yaşantımın yanı sıra farklı alanlarda farklı firmalara tasarımlar yaptım. En zevk alarak yaptığım tasarım alanı mücevherdir. Tasarlama süreci beni çok mutlu ediyor. Zor olanı seviyorum. Kısıtlı malzemeyle [pırlanta-altın, pırlanta-altın-yarı değerli taşlar (zümrüt, yakut, safir)] tasarım yapmak her zaman zorlu bir süreçtir.
Farklı hedef kitleleri için koleksiyonlar hazırlamak beni her zaman heyecanlandırmıştır. Hem seri üretime uygun olan ürünleri hem de az sayıda üretilmiş kişiye özel ürünleri tasarlamanın zorluğu arasındaki geçişleri her zaman sevdim. Mücevherlerimdeki yaratıcılık değerinin, kullanılan malzemenin değerinden kat kat daha yüksek olduğunu söyleyebilirim. Diğer taraftan da tasarımlarımın zamansız olmasına özen gösteriyorum.
Mücevherin tanımını yapar mısınız? Nedir size göre?
Başlangıçta biraz da rastlantısal olarak gerçekleştirilen mücevher tasarımı günümüzde toplumsal, sanatsal ve kültürel etkilerini, onu taşıyan kişinin statüsünü yansıtan özel anlamlar yüklenmiş bilimsel ve sanatsal bir olgudur.
Mücevher tasarımı; kullanıcının fizyolojik, sosyo-kültürel ve psikolojik gereksinimlerine rasyonel olarak cevap verebilmelidir. 20. yüzyılla birlikte tasarım, günlük yaşamın ve kültürel değerlerin, sürekli gelişen teknolojinin, ekonomik değişimin vazgeçilmez bir faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Estetik açıdan bakıldığında mücevher yaşamımızda vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Tüm tasarım alanlarında olduğu gibi mücevher tasarımında da artık temel gereksinmelerden çok daha fazla şey ifade etmektedir. Mücevher tasarımı, kolyeden, yüzükten, bilezikten ve küpelere kadar geniş bir ürün yelpazesini oluştururken her biri kendi tasarım problemlerini de beraberinde getirir.
Takıyı mücevher yapan unsurlar nelerdir? Mücevher tasarımı sadece metal, taş, üretim gibi unsurlardan ibaret değildir. Tasarımda düşünülen formun; işlev, oran, ritm, denge ve bütünlüğü nasıl oluşturucağına da çözüm getirmelidir. Klasik, modern, minimalist, retro vb. tarzları form, felsefe ve teknoloji ile harmanlanmış olmalıdır. Kalite, çağdaşlık, tek olma özellikleri mücevher tasarımının merkezinde odaklanmaktadır. Üretildikleri zamanın ruhunu yansıtan, bunun yanı sıra, ileriye dönük mesajlar veren; zamansızlık, işlevsellik, yenilikçilik gibi kavramlar, tüm tasarımlarda olduğu gibi mücevher tasarımı için de geçerli bir yaklaşımdır.
Takıyı mücevher yapan en önemli unsurlarından biri de, tasarımı yapılan ürünün aynı zamanda kullanan kişinin kimliğini ifade etmesine yardımcı olacak manevi anlamları da beraberinde getirmesidir.
Bir mücevher, hangi malzeme ve yapım yöntemi ile üretilmiş olursa olsun, öncelikle kullanıcı çıkarlarını göz önünde tutarak tasarlanmalıdır. Tasarım aşamasından başlayıp, bitmiş ürün sunumuna kadar geçen süreç içinde tasarımcı veya tasarım ekibi, üretici firmanın tasarım konsepti doğrultusunda yeni teknolojileri, ekonomik, sosyo-kültürel değerleri, yaratıcılıkla harmanlanıp, tasarım sürecini en doğru şekilde oluşturarak yeni konsepti belirleyecek birikime ve alt yapıya sahip olmalıdır.
Son mücevher tasarımlarınızın hikayesi nedir?
Tasarımlarımın hikayesini oluşturmadan önce hedef kitlesini gözönünde bulundurarak geniş bir araştırma yapmaya özen gösteririm. Pırlantaların göz kamaştırıcı ışıltısını artıracak form yapılarını oluştururken, konsepte uygun zümrüt, yakut, safir renkleri ile güçlenen parçalar ortaya koymaya çalışırım.
Son mücevher koleksiyonum yeni yılın ışıltısını kat kat arttıracak ışıltılı yıldızlarla kusursuz geometrik yapılara sahip kar tanelerini, ipekler, kadifeler ve kurdelelerle birleştirdim.
Sizi yaratmaya iten, tetikleyen unsurlar, ilham kaynaklarınız nelerdir?
Endüstri Ürünleri Tasarımı alt yapısına sahip olmanın getirdiği bakış açısı ile kullanıcı odaklı mücevher tasarımı yapmayı tercih ediyorum. Kullanıcı odaklı tasarım yaparken dünyayı da kullanıcıların gözünden görmeyi ve onların duygularını algılayabilmeyi isterim. Her tasarımcının kendine özgü bir yaratım/tasarım süreci vardır. Benim yaratıcı sürecim çok çalışmayı gerektiriyor. Çok çalışmak ise sabır, disiplin ve düzen gerektiriyor.
Mücevher formlarının tanımlı olmasını isterim. Bu formlar sınırlamalardan arındırılmış olmalıdır. Tasarımın temelindeki fikirler, uygulama sürecinin tümü, fikirlere hayat verme aşamalarında ortaya çıkabilecek zorluklar/sınırlamalar.. ürün geliştirirmeye çalışırken, kısa vadeden çok uzun vadede neyin önemli olduğunu düşünürüm. Kararlarımı bu yönde vermeyi tercih ederim.
Beğendiğiniz sanatçılar ve eserleri hakkında neler söylemek istersiniz?
Mücevher tasarımında çok yönlü katmanlar söz konusu olduğu için tasarımcıdan çok firmalar öne çıkar. Cartier’in tasarımlarındaki zamansızlığı, Chopard koleksiyonlarındaki etik ve estetik kaygılarını çevreci kuruluşlarla desteklemesini ve Graff’ın pırlanta taşlarla oluşturduğu yoğun göz kamaştırıcı ışık etkisini çok beğeniyorum.
Mücevher-moda ilişkisi hakkında neler söylemek istersiniz?
Tarihsel sürecinde ve günümüzde takı-moda birlikteliği paralel ilerlerken, mücevher-moda bağlamında zamansızlık ön plana çıkmaktadır. Bu zamansızlığın yanında ulaşılabilir lüks kavramı da öne çıkmaktadır.
