Kulağınız ağrıdığında bunun gece boyunca istemsizce sıktığınız dişleriniz yüzünden olabileceği gelmiş miydi aklınıza? Ya da günün birinde yemek yemek için ağzınızı açamadığınız, çenenizin kenetlendiği bir durum oldu mu?
Leblebi-fındık-badem yerken çene ekleminizi incitebileceğinizi hesaba kattınız mı hiç? Bu saydıklarımın hepsini benim başıma geldi.
Okurlarımın da bu durumlardan haberi olsun istedim ve ağız, diş ve çene cerrahisi uzmanı yrd.doç.dr. Mehmet Ali Güven ile görüştüm:
İnsan neden dişlerini sıkar?
Diş sıkmanın birçok nedeni vardır. En önemli neden, çiğneme kaslarındaki spazmlar sonucu kasların gün içinde ve geceleri kasılı kalması sonucunda çenelerin istirahat pozisyonu yerine direkt temas halinde kalmaları yani dişlerin sıkılmasıdır. Diğer bir neden ise sinirlenmedir.
İnsanlar sinirli oldukları zamanda çenelerini istemsiz olarak kasarlar ve bunun sonucunda dişlerini sıkarlar. Diş sıkmanın en önemli nedeni strestir. Stres altındaki insanlar özellikle gece uykuda diş sıkarlar, fakat aşırı stres durumunda hastalarımızın gün içinde de istemsiz olarak dişlerini sıktıklarını biliyoruz.
Kulak ağrısının dişlerle bağlantısı var mıdır?
Evet. İnsanlar ihtimal vermese de kulak ağrılarının dişler ile direkt bağlantısı olabilir. KBB uzmanları tarafından nedeni bulunamayan kulak ağrılarının neredeyse tamamının altında yatan gizli neden diş problemleridir. Kulak ağrılarına neden olan primer neden yirmi yaş dişleri iken, diş sıkma alışkanlığı baş ve kulak çevresindeki kaslarda spazmlara neden olacağı için kas ağrıları direkt kulakta hissedilebilir. Ayrıca çene ekleminin kulak ile olan yakın komşuluğu nedeniyle eklem ağrıları da kulakta hissedilebilir.
Boyun ve baş ağrılarının gizli nedenlerinden birinin dişleri uykuda sıkıyor olmak mıdır?
Doğrudur. Baş ve boyun kaslarının neredeyse tamamı direkt ya da dolaylı olarak çene hareketlerine veya çiğneme işlemine katılırlar. Uzun süre diş sıkma sonucunda bu kasların aşırı fonksiyonu ve kasılmaları sonucunda kaslarda meydana gelen kronik spazmlar sonucunda hastalarımız nedeni bulunamayan baş ve boyun ağrıları çekebilirler. Genelde bu tip hastalarımız uzun süreler doktor doktor gezerek sayısınız tomografi ve MRI tetkikleri sonucunda bir neden bulunamayınca son çare olarak çene cerrahlarına yönlendirilir ve bu hastalarımızın tüm şikayetleri genelde sadece diş sıkmaya bağlıdır.
Uykuda dişlerimizi sıktığımızı nasıl anlayabiliriz? Nasıl önleyebiliriz? Bu kötü alışkanlık dişlerimize zarar verir mi?
Uykuda diş sıktığımızı en kolay hayat arkadaşlarımız anlar. Birey kendisi sabah uyandığında çene ve kaslarındaki yorgunluk hissiyle bu durumun farkına varabilir. Dilde ve yanakta dişlerin izlerini görerek de durumu anlayabilir. Uyku, insan vücudunun dinlenme zamanıdır. Bütün gün konuşurken, yemek yerken kullandığımız çiğneme kaslarımızı gece boyunca sıkarsak bu durumdan dişlerimiz, çene kaslarımız ve çene eklemimiz olumsuz etkilenir. Bu durum genellikle kişiye uygun tasarlanmış gece plakları ve medikal bir tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Uykuda diş sıkma alışkanlığı dişlere ve çevre dokulara ciddi zararlar verir . Uzun süre diş sıkma ve gıcırdatma sonucunda dişlerde ciddi aşınmalar meydana gelir. Dişeti sağlığı da bu durumdan kötü etkilenir. Uzun süre diş sıkma sonucunda çürüksüz dişlerde kanal tedavilerine gerek olabilir, hatta dişeti sağlığındaki ciddi problemler sonucu dişlerin çekimi gerekebilir.
Yemek yerken ağzımızı eskisi kadar açamadığımızı farkettiğimizde ne yapmalıyız?
Eklem diskinin öne kayarak çene hareketlerini kısıtlaması sonucunda yaşanabilen böyle bir durumda çenenin daha fazla açılmaya çalışılarak çene eklemi zorlanmamalıdır. Ön dişler ile gıdaları koparmaya çalışmamalı ve yumuşak gıdalar ile beslenilmelidir. Tedavi için en kısa sürede diş hekimlerine başvurulmalıdır.
Esnemek, çene ekleminin yerinden çıkmasına neden olur mu?
Esneme çene eklemi için bir sınır harekettir. Bu esnada eklemde çıkma olabilir fakat sağlıklı çene ekleminde böyle bir durumla karşılaşmayız. Esneme anında çenemizi alttan desteklememiz esneme anında çene çıkmasına tedbir olabileceği gibi, ortaya çıkabilecek eklem rahatsızlıklarına karşı da bir önlem olabilir.
Çenedeki kıtırtı neyi işaret eder?
Çenedeki kıtırrı sesi çene eklemiyle eklem diskinin sekronizasyonundaki uyumsuzluğun işaretidir. Bu durum eklem rahatsızlığının başlangıç durumudur. Genelde eklem rahatsızlıkları olan hastalarımızda stresli dönemlerinde veya istemeden çenenin zorlanması ile dönemsel olarak ortaya çıkabileceği gibi bu sesler sürekli de olabilir. Çenede tıkırtı sesi duyan hastalarımızın bu dönemlerde yumuşak diyetler ile beslenmesi ve çeneyi zorlayan hareketlerden kaçınmaları gerekmektedir.
Çene eklemi neden ağrır? Bu rahatsızlık hangi yaşlarda ortaya çıkar? Nasıl bir tedavi uygulanır?
Eklem ağrılarının, diş eksikliği, yanlış yapılmış bir dolgu, ya da kaplama, istemsiz diş sıkma, stres, gömülü kalmış veya yanlış pozisyonda sürmüş yirmi yaş dişleri gibi birçok nedeni vardır. Bu rahatsızlık hayatın her evresinde ortaya çıkabilir.
Eklem rahatsızlıkları gerek teşhis, gerekse tedavi açısından zorlu rahatsızlıklardır. Eklem rahatsızlığın tedavisinde ilk öncelik nedenin doğru bulunması ve rahatsızlığın ortadan kaldırılmasıdır.
Eklem rahatsızlıklarının nedeni yüksek yapılmış bir dolgu ya da kaplama ise bu yüksekliğin alınması ile basitçe tedavi edilebilir. Dış sıkması sonucunda oluşan eklem rahatsızlıkları kaş gevşetici ilaçlar ve gece diş sıkmayı engelleyici apereyler kullanılması ile tedavi edilebilir.
Eklem içi iltihabı durumunda ise, eklem sıvısının eklemden uzaklaştırılması için eklem içi yıkamaya, daha ileri boyutlarda, eklem operasyonları ya da çene eklem protezleri gibi kapsamlı tedaviler gerekebilir.
Eklem rahatsızlıkları doğru tanı ve teşhis sayesinde ve başlangıç aşamasında kolayca kontrol altına alınabilse de, zor ve kapsamlı tedavilere ihtiyaç duyulabilen rahatsızlıklardır.